Poczucie bezpieczeństwa osób opuszczających zakłady karne

Barbara Joanna Grabowska, Agnieszka Kramarczyk

Streszczenie w języku polskim


Osoby powracające do życia w środowisku otwartym – po okresie izolacji instytucjonalnej – są narażone na różne sytuacje oraz bodźce, których nadmiar może powodować wystąpienie poczucia niepewności, lęku czy nawet zagrożenia. Celem badań jakościowych było poznanie i zrozumienie doświadczeń mężczyzn – recydywistów – związanych z ich poczuciem bezpieczeństwa, a zatem uzyskanie odpowiedzi na pytania: czym jest poczucie bezpieczeństwa i co stanowi jego podstawę? Jakie odczucia związane z poczuciem bezpieczeństwa towarzyszyły recydywistom podczas pobytu w zakładzie karnym? Jakie zagrożenia były przewidywane przed opuszczeniem jednostki penitencjarnej? Jakie odczucia związane z bezpieczeństwem mieli recydywiści po opuszczeniu zakładu karnego? Badania w strategii fenomenologicznej z zastosowaniem metody wywiadu pogłębionego przeprowadzono w 2024 roku z pięcioma mężczyznami – recydywistami penitencjarnymi, którzy to uprzednio opuszczali zakłady karne. Celem badań było rozpoznanie i przedstawienie ich poczucia bezpieczeństwa na podstawie wywiadów pogłębionych. Zebrany materiał empiryczny został poddany analizie i wyróżniono kategorie dotyczące postrzegania i oceny własnego poczucia bezpieczeństwa przez badanych. Wyniki badań umożliwiły poznanie doświadczeń readaptacyjnych recydywistów penitencjarnych, które wskazują, iż osoby te przebywając w zakładzie karnym, mają zapewnione poczucie bezpieczeństwa, jednakże odczuwają zagrożenie i niepewność przed jego opuszczeniem. Aby zapobiec zjawisku recydywy wskazana jest integracja systemu pomocowego osobom opuszczającym zakłady karne poprzez organizację programów resocjalizacyjnych i readaptacyjnych w placówkach izolacyjnych oraz zaangażowanie środowiska lokalnego.


Słowa kluczowe


poczucie bezpieczeństwa; kara pozbawienia wolności; zakład karny; readaptacja

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Bałandynowicz, A. (2006). Probacja. Resocjalizacja z udziałem społeczeństwa. Warszawa: Wydawnictwo Prawo i Praktyka Gospodarcza.

Chrapek, A. (2020). Postawa społeczeństwa wobec udzielania pomocy osobom opuszczającym zakłady karne (na przykładzie miasta Katowice). Praca magisterska napisana pod kierunkiem dr hab. Teresy Wilk, prof. UŚ).

Farnicka, M. (2019). Zagrożenie i lęk w społeczeństwie. Refleksje 40 lat po raporcie „Społeczeństwo wobec przemocy” i 70 lat po ustanowieniu Deklaracji Praw Człowieka. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia, 32, 3, p. 49-58, DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2019.32.3.49-58.

Guba E. G., Lincoln Y. S. (2009). Kontrowersje wokół paradygmatów, sprzeczności i wyłaniające się zbieżności. W: N. K. Denzin, Y. S. Lincoln (red.). Metody badań jakościowych. T. 1. s. 281–313. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

International Covenant on Civil and Political Rights. 16 December 1966, https://www.ohchr.org/en/instruments-mechanisms/instruments/international-covenant-civil-and-political-rights (dostęp: 12.07.2024).

Kubinowski, D. (2011). Jakościowe badania pedagogiczne. Filozofia – Metodyka – Ewaluacja. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Kusztal, J., Pajda, J. (2014). Pomoc instytucjonalna osobom po długoterminowej izolacji – raport z badań. W: J. Kusztal, K. Kmiecik-Jusięga (red.). Konteksty resocjalizacji i readaptacji społecznej. s. 195-211. Kraków: Akademia Ignatianum Wydawnictwo WAM.

Lenczewska-Machel, H., Machel, H. (2009). Marginalizacja społeczna jako czynnik redukujący poprawczą sprawiedliwość więzienia. W: F. Kozaczuk (red.). Zagadnienia readaptacji społecznej skazanych. s. 213-219. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Lewicka-Zelent, A. (2019). Poczucie bezpieczeństwa osób pozbawionych wolności w kontekście bezpieczeństwa społecznego i psychologicznego. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia, 32, 3, p. 261-272, DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2019.32.3.261-272.

Marciniak, E. (2009). Psychologiczne aspekty poczucia bezpieczeństwa. W: S. Sulowski, M. Brzeziński (red.). Bezpieczeństwo wewnętrzne państwa. Wybrane zagadnienia. s. 56-65. Warszawa: Publisher: Dom Wydawniczy Elipsa.

Maslow, A.H. (1990). Motywacja i osobowość. Warszawa: IW PAX.

Nowacki, Z. (2022). Zasadność stosowania czynności profilaktycznych w jednostkach penitencjarnych. W: M. Kuryłowicz, M. Strzelec (red.). Prawo i porządek publiczny. s. 75-105. Warszawa: Szkoła Wyższa Wymiaru Sprawiedliwości.

Pindel, E. (2009). Ułatwienia i trudności na drodze do readaptacji społecznej po karze pozbawienia wolności. W: A. Jaworska (red.). Resocjalizacja. Zagadnienia prawne, społeczne i metodyczne. s. 101–110. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Pindel, E. (2014). W kierunku szans na skuteczny proces readaptacji społecznej osób dopuszczających się przestępstw przeciwko mieniu oraz przeciwko życiu i zdrowiu – doniesienie naukowe. W: J. Kusztal, K. Kmiecik-Jusięga (red.). Konteksty resocjalizacji i readaptacji społecznej. s. 213-245. Kraków: Akademia Ignatianum Wydawnictwo WAM.

Porąbaniec, M. (2013). Pracownik socjalny i wychowawca postpenitencjarny w realizacji zadań pomocy społecznej. W: S. Badora (red.): Kulturowe konteksty zachowań aspołecznych. Implikacje dla profilaktyki i resocjalizacji. Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach.

Socha, R. (2022). Wpływ przestępczości na poczucie bezpieczeństwa. Zeszyty Naukowe Collegium Witelona, 43(2), 73-80.

Szmyd, J. (2014). Poczucie bezpieczeństwa jako wartość społeczna, etyczna i egzystencjalna. Rozważania podstawowe. Państwo i Społeczeństwo, 2, 9-19.

Tashakkori, A., Teddlie, Ch. (red.). (2003). Handbook of mixed methods in social and behavioral research. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2024.37.4.181-193
Data publikacji: 2025-04-30 15:35:35
Data złożenia artykułu: 2024-08-20 01:01:49


Statystyki


Widoczność abstraktów - 0
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2025 Barbara Joanna Grabowska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.