Personalistyczny wymiar dialogu w edukacji
Streszczenie w języku polskim
Wprowadzenie: Dialog jako personalistyczny wymiar edukacji to przede wszystkim uszanowaniem godności osoby ludzkiej oraz wierność prawdzie. Pełni zasadniczą rolę w kształtowaniu osobowości, relacji międzyludzkich oraz wspólnoty społecznej. W dobie cyfrowej technologii i mediów cyfrowych, znaczenie dialogu nabiera szczególnie istotnego znaczenia, zarówno w kontekście osobowym, jak i w sferze edukacji medialnej. Współczesne wyzwania, takie jak indywidualizm i cyfrowa izolacja, podkreślają konieczność kształtowania kompetencji dialogowych, które umożliwią młodym pokoleniom budowanie relacji opartych na szacunku, prawdzie i odpowiedzialności.
Cel badań: Artykuł ma charakter przeglądowy, a jego ważnym tworzywem są opracowania z zakresu pedagogiki i hermeneutyki personalistycznej. Jego celem jest analiza roli dialogu w procesach edukacyjnych z perspektywy personalistycznej, ze szczególnym uwzględnieniem jego wpływu na rozwój osobowy, budowanie więzi międzyludzkich oraz przeciwdziałanie negatywnym skutkom cyfrowej izolacji. Badanie ma na celu ukazanie, jak dialog może służyć jako narzędzie wspierające rozwój moralny, społeczny i osobowy człowieka, na rzecz samodzielnego, odpowiedzialnego myślenia, z promocją pełnego rozwój człowieka jako istoty fizyczno-psychiczno-duchowej.
Stan wiedzy: Obecne badania i opracowania podkreślają znaczenie dialogu jako fundamentalnej metody komunikacji i edukacji medialnej. Podkreśla się, że dialog wymaga szacunku dla osoby i prawdy, a jego działalność wykracza poza wymiar komunikacji, obejmując także kwestie moralne i społeczne. Wartości dialogu to sprawiedliwość, szacunek, zaufanie, jasność, łagodność, roztropność i odpowiedzialność.
Podsumowanie: Dialog jako metoda, proces i postawa w perspektywie personalistycznej stawia w centrum godność i niepodważalność każdej osoby ludzkiej oraz akcentuje prawo do wolności, do samostanowienia i samoposiadania. Ponadto według koncepcji personalistycznej, rola dialogu w edukacji opiera się na budowaniu autentycznych relacji między wychowawcą a wychowankiem, które są oparte na wzajemnym szacunku, otwartości i zaufaniu. Dialog pełni również funkcję narzędzia wspierającego rozwój moralny, emocjonalny i intelektualny. Jest środkiem do wspólnego poszukiwania prawdy i wartości, takich jak sprawiedliwość czy szacunek, co sprzyja kształtowaniu postaw społecznych.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Bartnik, Cz. S. (1994). Hermeneutyka personalistyczna. Polihymnia.
Bartnik, Cz. S. (2006). Szkice do systemu personalizmu. Wyd. KUL.
Chmielewski, M. (2019). Edukacja medialna – rola i kierunki rozwoju. Biuletyn Edukacji Medialnej, 1, 11–30.
Chmielewski, M. (2020). Media Components and Challenges. Verbum Vitae, 37(2), 407–425.
Gacka, B. Z. (2002). Wychowanie personalistyczne. Personalizm,3, 71–78.
Gadamer, H. G. (2006). Obywatele dwóch światów. In K. Michalski (Eds.), Człowiek we współczesnej nauce (pp. 189–202 ). Znak.
Goliszek, P. T. (2013). Wychowanie personalistyczne – ocalić prawdę o osobie ludzkiej. In K. Guzowski, A. Kostencka, G. Barth (Eds.), Osoba a wychowanie. Personalizm – sympozja. T. III. (pp. 53-63). Wyd. KUL.
Jan Paweł II. (2007). Dialog na rzecz pokoju wyzwaniem dla naszych czasów. Orędzie na XVI Światowy Dzień Pokoju. 8.12.1982. In Dzieła zebrane. T. IV: Konstytucje apostolskie, listy motu proprio i bulle, orędzia na światowe dni (pp. 700–707). Wyd. „M”.
Jędraszewski, M. (2006). Dialog jako metoda prowadząca do odrodzenia człowieka. In E. Jankiewicz (Eds.), Nauczyciel człowiekiem dialogu (pp. 1–26). RobDruk.
Kądziołka, W. (2012). Dialog źródłem wychowania w rodzinie. WAM.
Kiciński, A., & Annicchiarico, V. (2022). The Cultural Dimension of Catholic Liturgical Rites in Catholic Religious Education in the Context of the Objectives of the Education System in Italy. Verbum Vitae, 40(4), 843–868.
Kiereś, B. (2015). U podstaw pedagogiki personalistycznej. Filozoficzny kontekst sporu o wychowanie. Wyd. KUL.
Kowalczyk, S. (2006). Człowiek w poszukiwaniu wartości, Elementy aksjologii personalistycznej. Wyd. KUL.
Krąpiec, M. A. (2010). Rozważania o wychowaniu. Fundacja Servire Veritati Instytut Edukacji Narodowej.
Leszczyński, A. C. (1992). Refleksje o dialogu. In J. Rutkowiak (Eds.), Pytanie, dialog, wychowanie (pp. 91–100). PWN.
Łukaszyk, R. (1979). Dialog. In R. Łukaszyk, L. Bieńkowski, F. Gryglewicz (Eds.), Encyklopedia katolicka. T. III (pp. 1258–1262). TN KUL.
Olbrycht, K. (2006). Czy w dzisiejszej rzeczywistości edukacyjnej możliwy jest dialog? In E. Jankiewicz (Eds.),Nauczyciel człowiekiem dialogu (pp. 36–37). RobDruk.
Pareyson, L. (1982). Verità e interpretazione. Milano.
Sławiński, S. (2006). Dialog jako zasada pracy nauczyciela. In E. Jankiewicz (Eds.), Nauczyciel człowiekiem dialogu (pp. 7–13). RobDruk.
Starnawski, W. (2009). Moc prawdy czynnikiem wychowania. In A. Szudra, K. Uzar (Eds.), Personalistyczny wymiar filozofii wychowania (pp. 119–130). Wyd. KUL.
Starnawski, W. (2019) Dialog wobec prawdy i post-prawdy. In J. Gara, D. Jankowska, E. Zawadzka (Eds.), Pedagogika dialogu Pomiędzy w intersubiektywnej przestrzeni edukacji (pp. 55–70). Wyd. Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Szostek, A. (1991). Wolność – prawda – sumienie. Ethos,4(3-4), 25–37.
Szudra, A. (2009). Dialogiczna etyka wychowawcza. In W. Chudy (Eds.), Pedagogia godności. Elementy etyki pedagogicznej (pp. 213–225). TN KUL.
Śliwerski, B. (2012). Pedagogika ogólna. Podstawowe prawidłowości. Impuls.
Śliwerski, B. (2019). Dialog – jego istota, formy i uwarunkowania. In J. Gara, D. Jankowska, E. Zawadzka (Eds.), Pedagogika dialogu Pomiędzy w intersubiektywnej przestrzeni edukacji (pp. 18–28) Wyd. Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Wojtyła, K. (2000). Osoba i czyn. TN KUL.
Zubrzycka-Maciąg, T. (2019). Rola nauczyciela w rozwijaniu podmiotowości uczniów. Edukacja – Technika – Informatyka, 29(3), 146–151.
Zubrzycka-Maciąg, T., Goliszek, P. (2020). The personal aspect of the moral and axiological upbringing of children and adolescents. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 39(2), 23–37.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2025.44.4.23-37
Data publikacji: 2025-12-29 13:00:30
Data złożenia artykułu: 2025-09-01 17:39:31
Statystyki
Wskaźniki
Prawa autorskie (c) 2025 Piotr Tomasz Goliszek

Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.