Historia ludowa jako argument i zwrot dyskursywny
Streszczenie w języku polskim
Artykuł koncentruje się na próbie ustalenia tropów w metanaukowej analizie tzw. nowej historii ludowej dla uchwycenia pewnych wzorców w dynamice jej dyskursu, w tym kontekstowego ujęcia obecnego zwrotu ludowego w Polsce, wraz z jego specyfikacją w kontekście globalnym. Przybliżono tu m.in. problem definiowania historii ludowej (i pojęcia ‘ludu’) i dyskursywne przesunięcie od postulatu historii oddolnej w modelu historii społecznej do wielodyscyplinowego zwrotu w humanistyce. Pojęcie ‘historii ludowej’ rozważono w wymiarze kategorii argumentacyjnej i zwrotu dyskursywnego oraz jego genealogii w badaniach historycznych. Wybrane metodologiczno-teoretyczne aspekty zwrotu ludowego oraz uzasadnienie polskiej linii genealogicznej rozpatrzono w odniesieniu do koncepcji i postulatu ‘polityki wrażliwości’.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
M. Serejski, Historycy o historii 1918-1939, prep., commentary and introduction M. Serejski, Warszawa 1966.
Beiner G., Forgetful Remembrance: Social Forgetting and Vernacular Historiography of a Rebellion in Ulster, Oxford 2018.
Bojarska K., Solarska M., Przeciw-pamięć, in: Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, eds. M. Saryusz-Wolska, R. Traba, Warszawa 2014, https://cbh.pan.pl/pl/przeciw-pami%C4%99%C4%87 [access: 20.08.2025].
Butler J., Notes Toward a Performative Theory of Assembly, Cambridge- Massachusetts-London 2015 [polski przekład: Zapiski o performatywnej teorii zgromadzeń, transl. J. Bednarek, Warszawa 2016].
Charlesworth A., George Rudé and the Anatomy of the Crowd, “Labour History Review” 1990, 55, 3.
Chmielewska K., Lud w perspektywie, perspektywa ludu, “Teksty Drugie” 2021, 5.
Hobsbawn E., Obituary: George Rudé; Historian From Below, ”The Guardian” 12 January 1993.
Encyclopedia of European Social History from 1350 to 2000, vol. 5, ed. P.N. Stearns, New York 2000.
Febvre L., Albert Mathiez: un tempérament, une éducation, “Annales d’histoire économique et sociale” 1932, 4, 18.
Foucault M., Filozofia, historia, polityka. Wybór pism, transl. D. Leszczyński, L. Rasiński, Warszawa-Wrocław 2000.
Gęsiarz M., Brakujący element świadomości? Historia oddolna w 10 lat po Apelu z Blois, “Sensus Historiae” 2019, 36, 3.
Gospodarczyk M., Kożuchowski Ł., Nowa ludowa historia: charakterystyka i społeczno-polityczne korzenie współczesnych narracji o historii chłopów polskich, “Studia Socjologiczne” 2021, 2 (241).
Grochowski G., Kwestia chłopska (The Peasant Question), Wstęp do tomu Chłopskość, “Teksty Drugie” 2017, 6.
Gromelski T., Tajemnicze kufry, czyli życie codzienne średniowiecznych plebejów, “Polityka” 2023, no. 46 (3439).
Inglot S., Rozwój badań nad historią chłopów polskich, in: Historia chłopów polskich, ed. S. Inglot, Warszawa 1970.
Koryś P., Jacek Kochanowicz (15 IV 1946–2 X 2014). In memoriam, “Kwartalnik Historyczny” 2016, 123, 2.
Kuligowski P., Chmielnicki i Szela. Radykalnych romantyków zmagania z ludową historią Polski, “Czas Kultury” 2016, 32, 3.
Leszczyński A., Jak trzeba napisać ludową historię Polski? Esej o metodzie, cz. 5, Howard Zinn, czyli lekcja historii krytycznej, in: Ludowa historia Polski. Historia wyzysku i oporu. Mitologia panowania, Warszawa 2020.
Lorenz C., ‘Won't You Tell Me, Where Have All the Good Times Gone'? On the Advantages and Disadvantages of Modernization Theory for History, “Rethinking History” 2006 10, 2.
Markowski M.P., Polityka wrażliwości. Wprowadzenie do humanistyki, Kraków 2013.
Pobłocki K., Globalna historia ludowa a problem niewoli w dawnej Polsce, “Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2020, 27.
Pomeranz K., Social History and World History: from Daily Life to Patterns of Change, “Journal of World History” 2007, 18, 1.
Prechtl P., Leksykon pojęć filozofii analitycznej, transl. J. Bremer, Kraków 2009.
Rudé G., The Crowd in History. A Study of Popular Disturbances in France and England, 1730–1848, New York 1964.
Ruiz É., L’histoire populaire: label éditorial ou nouvelle forme d’écriture du social?, “Le Mouvementsocial” 2019/2020, 269/270.
Sobczak K., Ludowa historia po raz pierwszy (albo i nie pierwszy), ważne – by nie ostatni, “Czas Kultury” 2021, 2, https://czaskultury.pl/artykul/ludowa-historia-po-raz-pierwszy-albo-i-nie-pierwszy-wazne-by-nie-ostatni/ [access: 20.08.2025].
Stearns P.N., Social History Present and Future, “Journal of Social History” 2003, 37, 1.
Stobiecki R., Co tak zwany zwrot ludowy mówi nam lub czego nie mówi o kondycji współczesnej polskiej historiografii?, “Teksty Drugie” 2022, 4.
Tilly C., Charles. The Old New Social History and the New Old Social History, “Review” 1984, 7, 3.
Wade M., The New Left, National Identity, and the Break-up of Britain, Leiden 2013.
Wiślicz T., Nowe tendencje w historiografii polskiej po 1989 roku. Raport diagnostyczny, in: "Wielka zmiana. Historia wobec wyzwań…”. Pamiętnik XX Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Lublinie, 18–20 września 2019 r., vol. 1, Potęga historii, eds. M. Mazur, J. Pomorski, Warszawa–Lublin 2021.
Wywiał B., Fenomen szkoły historii społeczno-gospodarczej Franciszka Bujaka, Kraków 2023.
Wyżga M., Podmiotowość chłopstwa staropolskiego, “Kwartalnik Historyczny” 2023, 130, 4.
Zamorski K., Przez profesjonalizację do międzynarodowej ekumeny historyków. Historiografia polska na międzynarodowych kongresach nauk historycznych w latach 1898–1938, Kraków 2020.
Appel de Blois, «Le Monde», publié le 10 octobre 2008, https://www.lemonde.fr/idees/article/2008/10/10/appel-de-blois_1105436_3232.html [access: 20.08.2025].
http://tudoraccidents.history.ox.ac.uk [access: 20.08.2025].
https://medievalobjects.wordpress.com [access: 20.08.2025].
Why remember peasants?, https://okf.uw.edu.pl/czwartek-z-socjologia-historyczna-19-10-2023-patrick-joyce/ [access: 20.08.2025].
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2025.60.939-960
Data publikacji: 2025-11-28 08:32:48
Data złożenia artykułu: 2025-08-27 08:45:13
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2025 Ewa Solska

Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.