Reakcje emocjonalne oraz radzenie sobie w sytuacjach trudnych w świetle wskazań nauczycieli szkół podstawowych

Streszczenie w języku polskim

Wprowadzenie: We współczesnej szkole odczuwa się zmiany, jakie zachodzą w społeczeństwie. Obecnie do szkoły częściej trafiają uczniowie z różnymi specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Są uczniowie z niepełnosprawnościami, przewlekle chorzy, dzieci cudzoziemców. Nauczyciel staje przed wieloma trudnymi sytuacjami, co wiąże się z emocjami. Musi podejmować decyzje dotyczące sposobu reakcji na przeżywany stres. Jeśli pozwalają mu one na rozwiązanie problemu, to następuje u niego podniesienie kwalifikacji zawodowych. Natomiast skupienie się na emocjach i unikanie problemów ogranicza jego rozwój profesjonalny.

Cel badań: Głównym celem badań było zbadanie emocji oraz podejmowanych strategii reakcji na sytuacje trudne wskazywanych przez nauczycieli szkół podstawowych. 

Metoda badań: W badaniu zastosowano strategię ilościową, wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego. Poproszono badanych nauczycieli (100 osób) o wskazanie często i najczęściej przeżywanych emocji oraz sposobów reakcji na sytuacje trudne (zastosowano tu skalę Likerta).

Wyniki: Analizy wyników dokonano w oparciu o transakcyjną teorię stresu Lazarusa i Folkman. Uzyskane dane pokazują, że nauczyciele najczęściej wskazywali na doświadczanie emocji pozytywnych, jak empatia i zaciekawienie, rzadziej wybierali emocje wskazujące na poczucie zagrożenia lub obojętności, sporadycznie na emocje związane z poczuciem krzywdy lub straty. Badani wskazywali, że w sytuacjach stresowych stosują strategie nakierowane na rozwiązywanie problemów, najczęściej mają one charakter poszukiwania wsparcia i współpracy.

Wnioski: Najczęściej wskazywane przez nauczycieli są emocje pozytywne, które wiążą się z trudnymi sytuacjami w szkole. Prowadzą one do poszukiwania rozwiązań sytuacji trudnych, co wspiera rozwój profesjonalny nauczycieli. Badani wskazują na braki w wyposażeniu klas i wynagrodzeniu. Wyniki badań mają posłużyć do organizowania wsparcia nauczycieli w pracy w zróżnicowanych klasach edukacji włączającej.