Wyślij tekst przez e-mail 
Ukryj
Pokaż wszystkie
Ocena współzależności wczesnych dezadaptacyjnych schematów z nieprawidłowymi zachowaniami żywieniowymi w grupie kobiet we wczesnej dorosłości
Streszczenie w języku polskim
Wprowadzenie: Koncepcja Jeffreya Younga zakłada, że wczesny dezadaptacyjny schemat jest szerokim, dominującym motywem lub wzorcem, składającym się ze wspomnień, emocji, reakcji fizjologicznych i przekonań na temat siebie, innych ludzi i świata. W ostatnich latach coraz większy nacisk kładzie się na wczesne nieadaptacyjne schematy jako główną cechę związaną z psychopatologią odżywiania prowadzącą do nadwagi, otyłości i zaburzeń odżywiania.
Cel badań: Celem badania jest ocena współzależności wczesnych nieadaptacyjnych schematów z nieprawidłowymi zachowaniami żywieniowymi (nawykowe objadanie się, emocjonalne objadanie się, restrykcje dietetyczne). Badanie ma również na celu identyfikację predyktorów nieprawidłowych zachowań żywieniowych.
Metoda badań: W badaniu wzięło udział 560 kobiet w wieku od 19 do 25 lat. W badaniu mierzono nasilenie nieprawidłowych zachowań żywieniowych oraz wczesne nieadaptacyjne schematy wg koncepcji Jeffreya Younga. W badaniu wykorzystano polską adaptację Kwestionariusza Schematów Younga (YSQ) oraz Kwestionariusz Zachowań Związanych z Jedzeniem (KZZJ).
Wyniki: W odniesieniu do ogólnego wyniku Kwestionariusza Zachowań Żywieniowych oraz jego podskal — emocjonalnego objadania się, nawykowego objadania się i restrykcji dietetycznych — większość schematów wykazała istotne statystycznie zależności i okazała się istotnymi predyktorami w modelach regresji.
Wnioski: Uzyskany wynik wskazuje na istotne tendencje statystyczne pomiędzy badanymi zmiennymi i może wskazywać kierunek dalszych badań naukowych łączących teorię schematów Younga z nieprawidłowymi zachowaniami żywieniowymi.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Anderson, K., Rieger, E., & Caterson, I. (2006). A comparison of maladaptive schemata in treatment-seeking obese adults and normal-weight control subjects. Journal of Psychosomatic Research, 60(3), 245-252. https://doi.org/10.1016/j.jpsychores.2005.08.002
Arntz, A., & Van Genderen, H. (2020). Schema therapy for borderline personality disorder (2nd ed.). John Wiley & Sons.
Bach, B., Lockwood, G., & Young, J. E. (2018). A new look at the schema therapy model: organization and role of early maladaptive schemas. Cognitive Behaviour Therapy, 47(4), 328-349. https://doi.org/10.1080/16506073.2017.1410566
Cámara, M., & Calvete, E. (2012). Early maladaptive schemas as moderators of the impact of stressful events on anxiety and depression in university students. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 34, 58-68. https://doi.org/10.1007/s10862-011-9261-6
Comșa, L., David, O., & David, D. (2020). Outcomes and mechanisms of change in cognitive-behavioral interventions for weight loss: A meta-analysis of randomized clinical trials. Behaviour Research and Therapy, 132, 103654. https://doi.org/10.1016/j.brat.2020.103654
Clark, J. M., Garvey, W. T., Niswender, K. D., Schmidt, A. M., Ahima, R. S., Aleman, J. O., ... & Wells, Q. (2023). Obesity and Overweight: Probing Causes, Consequences, and Novel Therapeutic Approaches Through the American Heart Association's Strategically Focused Research Network. Journal of the American Heart Association, 12(4), e027693. https://doi.org/10.1161/JAHA.122.027693
Dai, H., Alsalhe, T. A., Chalghaf, N., Riccò, M., Bragazzi, N. L., & Wu, J. (2020). The global burden of disease attributable to high body mass index in 195 countries and territories, 1990–2017: An analysis of the Global Burden of Disease Study. PLoS Medicine, 17(7), e1003198. https://doi.org/10.1371/journal.pmed.1003198
Dalle Grave, R., Conti, M., & Calugi, S. (2020). Effectiveness of intensive cognitive behavioral therapy in adolescents and adults with anorexia nervosa. International Journal of Eating Disorders, 53(9), 1428-1438. https://doi.org/10.1002/eat.23337
Fairburn, C. G. (2013). Cognitive-behavioral therapy and eating disorders. Jagiellonian University Publishing House.
Gade, H., Hjelmesæth, J., Rosenvinge, J. H., & Friborg, O. (2014). Effectiveness of a cognitive behavioral therapy for dysfunctional eating among patients admitted for bariatric surgery: a randomized controlled trial. Journal of Obesity, 2014, 127936. https://doi.org/10.1155/2014/127936
Gerges, S., Hallit, S., Malaeb, D., & Obeid, S. (2022). Maladaptive Cognitive Schemas as Predictors of Disordered Eating: Examining the Indirect Pathway through Emotion Regulation Difficulties. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(18), 11620. https://doi.org/10.3390/ijerph191811620
Ghadimi, A., Karami, J., & Yazdanbakhsh, K. (2015). The relationship between primary maladaptive schemas and meta-cognitive beliefs with addiction potential. Journal of Fundamentals of Mental Health, 17(2), 84-91. https://doi.org/10.22038/jfmh.2015.4032
House, E. T., Lister, N. B., Seidler, A. L., Li, H., Ong, W. Y., McMaster, C. M., ... & Jebeile, H. (2022). Identifying eating disorders in adolescents and adults with overweight or obesity: A systematic review of screening questionnaires. International Journal of Eating Disorders, 55(9), 1171-1193. https://doi.org/10.1002/eat.23769
Hughes, M. L., Hamill, M., van Gerko, K., Lockwood, R., & Waller, G. (2006). The relationship between different levels of cognition and behavioural symptoms in the eating disorders. Eating Behaviors, 7(2), 125-133. https://doi.org/10.1016/j.eatbeh.2005.09.001
Jones, C., Harris, G., & Leung, N. (2005). Core beliefs and eating disorder recovery. European Eating Disorders Review, 13(4), 237-244. https://doi.org/10.1002/erv.642
Kerin, J. L., Webb, H. J., & Zimmer‐Gembeck, M. J. (2018). Resisting the temptation of food: Regulating overeating and associations with emotion regulation, mindfulness, and eating pathology. Australian Journal of Psychology, 70(2), 167-178. https://doi.org/10.1111/ajpy.12169
Körük, S., & Özabacı, N. (2018). Effectiveness of Schema Therapy on the Treatment of Depressive Disorders: A Meta-Analysis. Current Approaches in Psychiatry, 10(4), 478-494. https://doi.org/10.18863/pgy.361790
Legenbauer, T., Radix, A. K., Augustat, N., & Schütt-Strömel, S. (2018). Power of cognition: How dysfunctional cognitions and schemas influence eating behavior in daily life among individuals with eating disorders. Frontiers in Psychology, 9, 2138. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2018.02138
Leung, N., Waller, G., & Thomas, G. (2000). Outcome of group cognitive-behavior therapy for bulimia nervosa: The role of core beliefs. Behaviour Research and Therapy, 38(2), 145-156. https://doi.org/10.1016/S0005-7967(99)00047-0
Leung, N., Waller, G., & Thomas, G. (1999). Core beliefs in anorexic and bulimic women. The Journal of Nervous and Mental Disease, 187(12), 736-741. https://doi.org/10.1097/00005053-199912000-00005
Linardon, J., Fairburn, C. G., Fitzsimmons-Craft, E. E., Wilfley, D. E., & Brennan, L. (2017). The empirical status of the third-wave behaviour therapies for the treatment of eating disorders: A systematic review. Clinical Psychology Review, 58, 125-140. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2017.10.005
Maher, A., Cason, L., Huckstepp, T., Stallman, H., Kannis-Dymand, L., Millear, P., ... & Allen, A. (2022). Early maladaptive schemas in eating disorders: A systematic review. European Eating Disorders Review, 30(1), 3-22. https://doi.org/10.1002/erv.2866
Meneguzzo, P., Cazzola, C., Castegnaro, R., Buscaglia, F., Bucci, E., Pillan, A., ... & Todisco, P. (2021). Associations between trauma, early maladaptive schemas, personality traits, and clinical severity in eating disorder patients: a clinical presentation and mediation analysis. Frontiers in Psychology, 12, 661924. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.661924
Moraes, A. D. S., Padovani, R. D. C., La Scala Teixeira, C. V., Cuesta, M. G. S., Gil, S. D. S., de Paula, B., ... & Caranti, D. A. (2021). Cognitive behavioral approach to treat obesity: a randomized clinical trial. Frontiers in Nutrition, 8, 611217. https://doi.org/10.3389/fnut.2021.611217
Nagata, J. M., Garber, A. K., Tabler, J., Murray, S. B., Vittinghoff, E., & Bibbins-Domingo, K. (2018). Disordered eating behaviors and cardiometabolic risk among young adults with overweight or obesity. International Journal of Eating Disorders, 51(8), 931-941. https://doi.org/10.1002/eat.22927
Nordahl, H. M., Holthe, H., & Haugum, J. A. (2005). Early maladaptive schemas in patients with or without personality disorders: Does schema modification predict symptomatic relief?. Clinical Psychology & Psychotherapy, 12(2), 142-149. https://doi.org/10.1002/cpp.430
Palmieri, S., Mansueto, G., Ruggiero, G. M., Caselli, G., Sassaroli, S., & Spada, M. M. (2021). Metacognitive beliefs across eating disorders and eating behaviours: A systematic review. Clinical Psychology & Psychotherapy, 28(5), 1254-1265. https://doi.org/10.1002/cpp.2573
Petrocelli, J. V., Glaser, B. A., Calhoun, G. B., & Campbell, L. F. (2001). Early maladaptive schemas of personality disorder subtypes. Journal of Personality Disorders, 15(6), 546-559. https://doi.org/10.1521/pedi.15.6.546.19189
Spoer, B., & Fullilove, R. (2015). Lessons learned from the diffusion of effective behavioral interventions program for childhood obesity interventions. Public Health Reports, 130(6), 566-569. https://doi.org/10.1177/003335491513000604
Staniaszek, K., & Popiel, A. (2019). Development and validation of an experimental Polish abbreviated version of Young's Schema Questionnaire (YSQ-ES-PL) for the study of early maladaptive schemas. Psychological Annals, 20(2), 373-399. https://doi.org/10.18290/rpsych.2019.20.2-5
Turner, H. M., Rose, K. S., & Cooper, M. J. (2005). Schema and parental bonding in overweight and nonoverweight female adolescents. International Journal of Obesity, 29(4), 381-387. https://doi.org/10.1038/sj.ijo.0802915
Van der Valk, E. S., Savas, M., & van Rossum, E. F. (2018). Stress and obesity: are there more susceptible individuals? Current Obesity Reports, 7, 193-203. https://doi.org/ 10.1007/s13679-018-0306-y
Videler, A. C., van Alphen, S. P., van Royen, R. J., van der Feltz-Cornelis, C. M., Rossi, G., & Arntz, A. (2018). Schema therapy for personality disorders in older adults: a multiple-baseline study. Aging & Mental Health, 22(6), 738-747. https://doi.org/ 10.1080/13607863.2017.1318260
Wadden, T. A., Berkowitz, R. I., Womble, L. G., Sarwer, D. B., Phelan, S., Cato, R. K., ... & Stunkard, A. J. (2005). Randomized trial of lifestyle modification and pharmacotherapy for obesity. New England Journal of Medicine, 353(20), 2111-2120. https://doi.org/10.1056/NEJMoa050156
Waller, G. (2003). Schema‐level cognitions in patients with binge eating disorder: A case control study. International Journal of Eating Disorders, 33(4), 458-464. https://doi.org/10.1002/eat.10160
Waller, G., Meyer, C., & Ohanian, V. (2001a). Psychometric properties of the long and short versions of the Young Schema Questionnaire: Core beliefs among bulimic and comparison women. Cognitive Therapy and Research, 25, 137-147. https://doi.org/10.1023/A:1026487018110
Waller, G., Shah, R., Ohanian, V., & Elliott, P. (2001b). Core beliefs in bulimia nervosa and depression: The discriminant validity of Young's Schema Questionnaire. Behavior Therapy, 32(1), 139-153. https://doi.org/ 10.1016/S0005-7894(01)80052-9
Waller, G., Dickson, C., & Ohanian, V. (2002). Cognitive content in bulimic disorders: Core beliefs and eating attitudes. Eating Behaviors, 3(2), 171-178. https://doi.org/10.1016/S1471-0153(01)00052-1
Waller, G., Kennerley, H., & Ohanian, V. (2007). Schema-Focused Cognitive-Behavioral Therapy for Eating Disorders. In L. P. Riso, P. L. du Toit, D. J. Stein, & J. E. Young (Eds.), Cognitive schemas and core beliefs in psychological problems: A scientist-practitioner guide (pp. 139–175). American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/11561-007
Young, J., Klosko, J., & Weishaar, M. (2013). Schema therapy. GWP.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2025.44.4.217-232
Data publikacji: 2025-12-29 13:02:11
Data złożenia artykułu: 2025-02-03 13:45:30
Statystyki
Wskaźniki
Prawa autorskie (c) 2025 Malgorzata Obara-Gołębiowska
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.